18 maart 2023

Ralf Simons geeft 8 en 23 juni in twee delen met ZOOM een workshop Symmetrieën.

18 maart 2023:

Ralf Simons geeft 1 en 15 juni in twee delen op de Oude Sterrewacht een workshop Symmetrieën.

18 maart 2023:

Bert van den Broek houdt 14 april 2023 een workshop op de Oude Sterrewacht met thema “Donkere materie en neutrino’s”.

14 JANUARI 2023:

Op 17 januari is er weer een lezing op de Oude Sterrewacht (Kaiserzaal). Zie bij “Lezingen”.

29 DECEMBER 2022:

Ralf Simons houdt een herhaling van de Daedalus workshop “Op Leeftijd”.

Datum: donderdag 05-01-2023, 20:00 – 21:30, alleen via ZOOM !!

Een simpele vraag: Hoe weten we hoe oud iets is?

Paleontologen en geologen waren altijd op zoek naar een goede klok.

Ook voor de grote vraag: Hoe oud is Moeder Aarde?

Het antwoord is buitenaards.

Onderwerpen in de workshop zijn:
Wat is leven?, Leeftijd van organisch materiaal, Radiometrische datering (C14), Ouderdom van de aarde, Uranium-looddatering, Geologische tijdschaal.

Enige natuurkunde-kennis (middelbare school niveau) is nuttig.

28 DECEMBER 2022:

De workshops van Martien Jacobs en Ralf Simons zijn in het archief, bij de workshops, beschikbaar.

15 DECEMBER 2022:

De cursus Algemene Relativiteits Theorie (ART) gaat begin februari 2023 van start. Deze wordt online gegeven voor leden van LWSK en van WLS. De volgende data zijn alvast gekozen met de (voorlopige) onderwerpen:

• 8 februari (Van Speciale naar Algemene Relativiteit (SRT=>ART): enkele onderdelen van de SRT, waarom de SRT niet algemeen is, twee belangrijke tensoren in de ART)
• 22 februari (Enkele wiskundige gereedschappen, gekromde ruimte)
• 15 maart (Van rechte naar kromlijnige coördinaten. Wat zijn tensoren, contravariante en covariante vectoren, coördinaten transformaties).

De deelnemers ontvangen eind januari meer informatie, o.a. ZOOM links.

8 DECEMBER 2022:

Nico Roos heeft 2x de workshop “Einstein’s succes: de afbuiging van licht door de zon” gehouden. De tweede keer heeft hij enkele slides toegevoegd met de wiskundige afleidingen, daarbij geholpen door Pieter Koornneef. Zie de workshops in het archief.

17 november 2022:

Nico Roos is van plan op donderdag 1 december om 20.00 uur een Zoom workshop te geven met als titel:

“Einstein’s succes: de afbuiging van licht door de zon”, met als subtitel “Van Speciale naar Algemene Relativiteits theorie”

In deze workshop wordt de overgang van de Speciale naar de Algemene Relativiteits theorie (ART) geschetst. Het equivalentie principe speelt een centrale rol bij Einstein’s ontwikkeling van de ART. Dit principe leidt tot de conclusie dat licht wordt afgebogen in een zwaartekrachtveld en heeft ook tot gevolg dat klokken dicht bij een massief object langzamer gaan lopen. Einstein gebruikt deze gegevens om in 1911 om een afleiding te geven van de afbuiging van licht langs de zon. Hij maakte daarbij gebruik van Huygens golftheorie van licht.

Einstein gebruikte bij zijn afleiding een benadering van de metriek – het invariante interval – in de buurt van een zwaar object waarin de (gravitationele) tijdsdilatatie is verwerkt. Degenen die de cursus SRT hebben gevolgd zullen het invariante interval kennen, maar dit begrip zal nog een keer kort worden uitgelegd. De metriek kan direct gebruikt worden om de baan van licht te berekenen.

10 november 2022:

Presentatie Kunst en Kosmos op 10 november.
Getroffen door de schoonheid van het universum en in navolging van het succes van de “Universe in verse” door auteur Maria Popova (“een jaarlijkse viering van de wetenschap dmv poezie”, verteld op de lezing van de International Astronomical Union in 2019), is het idee geboren om ook via Daedalus aandacht te schenken aan de relatie tussen kunst en wetenschap. Kunst spreekt immers het hart aan naast de taal van de waarheid d.m.v. wis- en natuurkunde.
Einstein bijv. was meer dan alleen wetenschapper en dat geldt voor vele succesvolle wetenschappers die o.a. hun inspiratie uit kunst haalden.
Marjan Leersnijder hoopt u dmv deze trial mbv beeldende kunst, dans, poezie en muziek in relatie tot de kosmos te inspireren. Vrije toegang vvoor leden van LWSK en WLS.

8 oktober 2022:

Het najaarsprogramma is al weer een paar weken geleden gestart. Op 20 september de lezing van prof. Frank Israel getiteld “Het Blister model ter verklaring van de dynamiek van waterstofwolken”. Op 13 oktober houdt ons LWSK-lid Ralf Simons een workshop met titel “Moleculaire Vibraties en het Broeikaseffect”. Ralf doet dat via ZOOM. In het archief is al een document beschikbaar om u voor te bereiden

Vraagstelling:
Het broeikaseffect wordt veroorzaakt door een aantal gassen in onze atmosfeer zoals koolstofdioxide (CO2) en waterdamp (H2O). Maar zuurstof (O2) en stikstof (N2) dragen niet bij aan de opwarming van de aarde. Waarom is dit zo?

Onderwerpen:
Broeikaseffect, Opbouw van atomen en moleculen, moleculaire vibraties, absorptie van infrarode straling

Voorwaarden:
Enige schei- en natuurkunde kennis (middelbare school niveau) is nuttig.

Let op:
Deze workshop wordt alleen via ZOOM gegeven.
Er is dus geen fysieke bijeenkomst op de Oude Sterrewacht.

Als u geen lid van de LWSK bent, maar toch graag via ZOOM wilt meedoen, stuur een mail naar ons secretariaat (info at lwsk.nl).

Op 18, 21 en 28 oktober zijn er ook weer lezingen.

16 juni 2022:

Delio Bearzatto leidde de workshop over zwarte gaten, zijn presentatie is hier in het archief beschikbaar.

21 april 2022:

Ralf Simons las een tijdje geleden over de “DART missie” om een verandering van de baan van het maantje Dimorphos te veroorzaken dat rond de asteroïde Didymos draait. Dit door met zeer grote precisie met hoge snelheid met het maantje te botsen. Ralf ging er aan rekenen en toonde aan dat, ondanks de hoge snelheid van de missie, de impact toch maar klein zou zijn, de baan zou, als alles meezit, slechts 12 meter dichter bij Didymos komen. Zie het workshop-archief voor het complete verhaal “Reizen tussen planeten”. Ralf herhaalde zijn Zoom-voordracht op 29 april.

19 april 2022:

De voordracht van Rob Groenland, “kantelpunten in het klimaatsysteem” is in het archief beschikbaar voor wie het nog eens wil nalezen.

15 maart 2022:

Weer een keer een echte algemene ledenvergadering (ALV). In 2021 hebben we nog via “Zoom” vergaderd, nu weer bijeengekomen in de Oude Sterrewacht. Het verslag wordt aan de leden per mail toegestuurd. Als “LWSK lid van het jaar” is Pieter Koornneef bedankt voor zijn inzet. Voorzitter Bert Teune overhandigt aan Pieter het “telescoop mannetje”.

Vervolgens leest Hans van Wolfswinkel zijn gedicht voor dat hij na afloop van de workshop van Pieter op 5 november 2020 had gemaakt.

14 maart 2022:

Door Ralf Simons zullen weer 2 Daedalus workshops worden verzorgd, Reizen tussen planeten (op 21-04-2022) en Stabiel of niet stabiel, dat is de kwestie (12-05-2022). Een korte beschrijving staat op de Daedalus pagina.

16 februari 2022:

Gisteravond hield Victor Trees een voordracht over luchtkwaliteitmetingen vanuit de ruimte en zonsverduisteringen. Het was een hybride lezing. Waar we ons als bestuur zorgen over maakten, gebeurde nu. Het was regenachtig weer, dus bijna iedereen ging thuis bij de warme kachel de Zoom-uitzending volgen en de spreker stond voor een bijna lege zaal. Voor de spreker is dat niet prettig. Zullen we de Zoom-uitzendingen nu maar stoppen?

De lezing is in het archief van deze website beschikbaar.

27 januari 2022:

Ralf Simons doet een gedachten-experiment met ons. Bij het woord “planeten” denken we meteen aan een gigantische bol. Maar onder de juiste omstandigheden zou een planeet ook de vorm van een torus (donut) kunnen hebben. Wat zijn de eigenschappen van een torus-planeet? Hoe zou het leven op zo een donut-aarde zijn? De leesstof is beschikbaar op onze website, zie  https://lwsk.nl/?page_id=809.

25 januari 2022:

De “hybride lezing” (op locatie in de Kaiserzaal en via Zoom) van Dorothea Samtleben is in het archief van deze website beschikbaar.

24 december 2021:

Fijne kerstdagen en een gezond en gelukkig nieuwjaar toegewenst.

De meest geavanceerde kerstslee ooit waarmee hopelijk eerste kerstdag een mooi presentje de ruimte in wordt gebracht. Spannend wat het uitpakken gaat opleveren!

14 december 2021:

Dirk van Dam hield deze avond een lezing over exoplaneten en vooral hoe ze worden gevonden, een klein publiek in de Oude Sterrewacht en een grotere schare publiek via de Zoom-verbinding die deze keer heel goed verliep. In het archief is het nog eens na te lezen.

28 november 2021:

Op 16 november hield Ashley Bemis in de Oude Sterrewacht een lezing, die ook via Zoom was te volgen. Het ging weliswaar niet perfect deze keer, maar het was thuis wel te volgen. De slides zijn in het archief beschikbaar.

17 november 2021:

Op 25 november was de Daedalus-workshop over “zwarte Gaten” door Delio Bearzatto gepland. Delio vindt dat een fysieke bijeenkomst het best past bij het interactieve karakter van zijn workshop en wil hem daarom graag alleen fysiek geven. De recente ontwikkelingen rondom de COVID-19 epidemie zijn zodanig dat hij de workshop liever wil uitstellen naar 2022. U ontvangt een nieuwe datum voor de workshop zodra die bekend is.

Ook de workshop “Kunst en Kosmos” door Marjan Leersnijder (december) zal om dezelfde reden worden uitgesteld.

4 november 2021:

De cursus Sterrenkunde voor Beginners op Platform Daedalus, beginnende 12 januari 2022, is volgeboekt.

20 oktober 2021:

Prof. Harold Linnartz hield gisteren in de Kaiserzaal van de Oude Sterrewacht een voordracht over de wijze waarop de samenstelling van interstellaire gaswolken kon worden geanalyseerd. De lezing werd tegelijk gevolgd in een Zoom-meeting.

30 september 2021:

Ralf presenteerde via Zoom een interessant verhaal over de aardas. De aarde draait heel stabiel om haar eigen as. Maar de as zelf verandert continu van richting in de ruimte. Wat zijn de oorzaken (en gevolgen) van deze bewegingen? Zie het document in het archief, maar bekijk vooral ook de YouTube filmpjes die erin genoemd staan! Op 7 oktober doet Ralf een herhaling, ook alleen via Zoom.

22 september 2021:

Gisteravond hebben we de eerste “hybride” lezing gehouden. De spreker was, met een klein publiek van 18 toehoorders, in de Oude Sterrewacht, en 22 anderen volgden de lezing via een Zoom-verbinding vanuit huis. Naar ons idee is het experiment geslaagd! De lezing, over klimaatverandering, is in het archief op deze site beschikbaar.

29 augustus 2021:

Het programma voor 2021-2022 is aan de leden verstuurd, het staat in beknopte vorm op de site. Er zijn nog geen beschrijvingen van de lezingen opgenomen.

14 juni 2021:

Voor de lezing op 15 juni zijn nog zoom-plaatsen beschikbaar. Meld je aan via het algemene mailadres om de zoom-link te krijgen.

14 juni 2021:

En nog een lezing van Ralf, “Regenbogen en halo’s” die hij gaf op 8 juni. Ook dit verhaal, met veel uitleg, kun je terugvinden in het archief: http://lwsk.nl/?page_id=809. Op 22 juni herhaalt hij de lezing.

27 mei 2021:

Op 25 mei hield Ralf Simons opnieuw een voordracht, deze keer over de vierde dimensie. Eerst d.m.v. meetkundige figuren, daarna met tijd als 4e dimensie. Geïnspireerd door een voorbeeld van Paul Ehrenfest laat Ralf zien dat de twee honden Elwee en Eskaa na verloop van tijd allebei ca 50 vlooien hebben. Waarom zouden de honden zo heten?

Ralf sluit af met een betoog dat we alleen in een 3D wereld kunnen leven met één tijdsdimensie. De voordracht is uitgeschreven in het archief van deze website: http://lwsk.nl/?page_id=809

19 mei 2021:

Prof. Ed van den Heuvel is geen onbekende voor onze vereniging. Dit was zeker al zijn derde voordracht voor de LWSK, in het archief is terug te vinden dat hij in 2012 sprak over “De zon als model voor sterren, wat we niet van sterren zouden begrijpen als we de zon niet hadden”, en in 1995 “Neutronensterren in dubbelstersystemen”. Gisteravond hield hij een voordracht getiteld “Evolutie van Sterren en hun eindproducten: Witte Dwergen, Neutronensterren en Zwarte Gaten, bronnen van Gravitatiegolven”. De Zoom bijeenkomst werd weer goed bezocht, 49 deelnemers en was zeer interactief, er werden veel slimme vragen gesteld. De lezing is beschikbaar in het archief http://lwsk.nl/?page_id=1065 op te vragen.

22 april 2021:

De boeiende lezing van prof. Henny Lamers is in het archief van deze website beschikbaar. Deze lezing is via Zoom door 48 personen gevolgd.

20 april 2021:

Op 16 maart hebben we de jaarlijkse ALV via Zoom gehouden, het verslag ervan zal binnenkort aan alle leden worden toegestuurd. In die vergadering is Ron Noordhoek tot het bestuur toegetreden. Verder is op 20 april, vlak voor de lezing van Henny Lamers, ook Willeke Mulder als bestuurslid benoemd. Zij zit in het bestuur namens de faculteit.

18 februari 2021:

Afgelopen dinsdag hield prof. Huub de Groot een voordracht getiteld “Kunstmatige fotosynthese en biozonnecellen”, ofwel het “kraken van CO2 met kunstmatige fotosynthese”. Is het een vreemd onderwerp voor onze leden die in weer- en sterrenkunde zijn geïnteresseerd?

Nee, want het idee van De Groot’s onderzoek is om kunstmatig de fotosynthese uit te voeren, met veel hogere opbrengst, uit zonlicht en CO2 uit de atmosfeer. Dit moet veel meer opbrengen en veel minder ruimte vragen dan nu bijvoorbeeld voor het maken van bio-ethanol. Zijn presentatie staat in het archief van de website, zie:http://lwsk.nl/?page_id=1065

16 februari 2021:

De Speciale Relativiteitstheorie wordt vaak beschouwd als een “ver van mijn bed en boven mijn pet” verhaal, maar dat is niet terecht. De theorie is goed te begrijpen met wat middelbare school wiskunde. We hebben ook dagelijks met de toepassingen te maken, bijv. in de vorm van GPS. De moderne sterrenkunde is ondenkbaar zonder de theorie.

Op 23 februari om 20.00 uur beginnen we met de cursus Speciale Relativiteitstheorie. We streven er naar om de cursus te geven in 6 lessen van ongeveer 1 uur.  De cursus wordt gegeven middels Zoom sessies waarvoor u steeds tevoren de link ontvangt.

De cursus is een herhaling van de cursus die we in 2018 gaven waarin we het boekje van Sander Bais “De sublieme eenvoud van relativiteit” als basis gebruikten. Ook nu gebruiken we dit boekje, maar het accent ligt wat minder op de geometrisch aanpak van Sander Bais. We raden de deelnemers aan om het boekje van Bais snel te bestellen, De titel is: “De sublieme eenvoud van relativiteit; een visuele inleiding” (ISBN 978 90 5356 992 4 ). Als aanvulling gebruiken we een syllabus met extra uitleg en afleidingen van de belangrijkste formules.

We verzoeken degenen die willen meedoen met de cursus om u aan te melden via een mail aan info@lwsk.nl zodat we u op tijd de nodige informatie kunnen toesturen.   Zie ook http://lwsk.nl/?page_id=17.

15 februari 2021:

A.s. woensdag 17 februari zullen Jeroen en Johan het vervolg van de spectroscopie presenteren via Zoom. De link naar de Zoom-meeting is aan de leden van LWSK en WLS toegestuurd. Ben je geen lid, maar wil je meekijken, meldt je dan aan bij de secretaris, via info@lwsk.nl. De slides zijn al beschikbaar in het archief: http://lwsk.nl/?page_id=809.

10 februari 2021:

Vanavond zullen Jeroen van Dijk en Johan van Kuilenburg het eerste deel van hun workshop over spectroscopie houden. Dit gaat over de theorie. Volgende week deel 2, over de praktijk. Bijwonen kan via de zoom meeting waarvoor leden en belangstellenden de link al hebben ontvangen. Als je de link ook wilt ontvangen, mail je verzoek naar de secretaris van de LWSK (info@lwsk.nl). De inhoud van deel 1 staat al in het workshop-archief.

8 februari 2021:

Vorige week waren er twee Daedalus-avonden via Zoom te volgen. Eerst op 2 februari een derde presentatie uit de serie van Leidse muurformules, door Ralf Simons. Het ging deze keer over de nieuwste muurschildering (aangebracht in najaar van 2020), de Van der Waals-vergelijking. Het complete verhaal (alle muurformules tesamen) staat in het archief (http://lwsk.nl/?page_id=809)

En twee dagen erna op 4 februari gaf Martien Jacobs een korte lezing over neutrino’s, waarbij hij over o.a. de overgangen, massa, detectiemogelijkheden  vertelde. Zijn dia’s met bijbehorende uitleg per dia staan ook in het archief: http://lwsk.nl/?page_id=809.

19 januari 2021:

Van Yamila Miguel kregen we uitleg over de resultaten van de Juno-missie, de spacecraft die Jupiter waarneemt. Ze gaf o.a. een verklaring voor de wolkenbanden die tegen elkaar indraaien. Jupiter is al vaker bekeken, maar nog nooit zo gedetailleerd als door Juno.

12 januari 2021:

Al snel weer een Daedalus activiteit. Nico Roos vertelde over de “archeologie” van de Melkweg, het invangen van sterrenhopen.

24 december 2020:

Voor iedereen prettige feestdagen en een voorspoedig en vooral gezond nieuw jaar. We hopen in 2021 gezamelijke activiteiten op te kunnen pakken waarbij we elkaar weer in levende lijve kunnen ontmoeten.

  NGC 2264 met het Kerstboomcluster

18 december 2020:

We hebben in 2020 toch nog heel veel activiteiten via Zoom-meetings gedaan. Veel dank aan alle sprekers en organisatoren! Zelfs deze laatste week was het nog druk met een lezing door Frits Sweijen op dinsdag en een Daedalus workshop door Ralf Simons op woensdag. De lezing was een tweede toepassing van LOFAR (voor de eerste, zie de lezing van september, van Erik Osinga). Zie het archief als je het nog eens wilt nalezen.

Ralf vertelde over de eigenschappen van de meetkundige figuren in het werk van Escher, waaronder de regelmatige veelvlakken.

25 november 2020:

Op 5 november had Pieter Koornneef uitgelegd wat licht is. Ralf Simons heeft gisteren een speciale eigenschap van licht toegelicht: de polarisatie. Hij laat zien op welke manieren je licht kunt polariseren. Aan het einde van deze avond worden een aantal proefjes getoond, o.a. de kleuren van plakband. Je kunt het nalezen in ons archief: http://lwsk.nl/?page_id=809. Aan het einde van het document staan links naar de YouTube-filmpjes van de proefjes en ook een website waar je polarisatiefilters kunt bestellen.

19 november 2020:

Afgelopen dinsdag gaf Daphne Stam een lezing via Zoom aan 43 deelnemers, over de Aarde, Venus en aardachtige exoplaneten.

En er zijn heel veel van dergelijke planeten in de Melkweg, zoals een nieuw verschenen artikel aangeeft, gebaseerd op Kepler-data:

15 november 2020:

Het lezingenprogramma is aangevuld t/m mei volgend jaar. Voorlopig gaan we door met alleen Zoom-meetings. Ook zijn er nog 2 Daedalus workshops in het verschiet. Zie menu-onderdelen “Lezingen” en “Daedalus”.

27 oktober 2020:

Vorige week gaf Rob Groenland van het KNMI een voordracht over hozen en tornado’s, hoe ze ontstaan, waar ze in Nederland zijn waargenomen. Zie het archief om zijn verhaal nog eens te bekijken.

22 oktober 2020:

Vanavond hebben we via een Zoompresentatie van Ralf Simons het tweede deel van de Leidse muurformules bekeken. Er deden 36 mensen mee aan de meeting. De uitgebreide inhoud is in het archief bij de workshops te vinden, en ook direct via de link https://1drv.ms/b/s!AvzN7seXCLCrhCAH4E_W9dhkhVpX?e=U6kqfi

Ralf zal de lezing herhalen op dinsdag 27 oktober, om 20.00 uur. De Zoom-gegevens worden aan de leden gestuurd.

8 oktober 2020:

We hebben met 29 deelnemers het eerste deel van de workshop over de Leidse muurformules gevolgd via Zoom. Op 22 oktober komt deel 2, waarna Ralf de slides zal aanbieden om op de website te plaatsen.

23 september 2020:

Gisteravond hebben we met 38 deelnemers een Zoom-meeting gehouden, iedereen thuis achter de eigen laptop. Door Erik Osinga is een boeiende presentatie gegeven over zijn onderzoek met de LOFAR radiotelescoop. De techniek werkte vlekkeloos, we gaan door met Zoom zolang er beperkingen zijn aan samenkomsten.  Zijn presentatie is beschikbaar in het archief van deze website.

15 september 2020:

Op 22 september zullen we met Zoom een lezing aanbieden. Erik Osinga (Leidse Sterrewacht) met onderwerp:  ‘Het Universum onderzoeken op radiofrequenties met de LOFAR radiotelescoop.’ Leden krijgen bericht hoe zich voor de Zoom-lezing op te geven.

10 augustus 2020:

De lezingencommissie is druk bezig met het programma 2020-2021. We weten nog niet of er (beperkt) toegang tot de Sterrewacht mogelijk is. We zijn van plan om lezingen via het internet aan te bieden, met het programma “Zoom”. Leden ontvangen nog een uitnodiging met verdere instructies.

5 juni 2020:

We kunnen helaas nog geen jaarprogramma voor 2020-2021 aanbieden. De vooruitzichten zijn nog onzeker, maar de kans is aanzienlijk dat de lezingen en cursussen in het najaar niet door kunnen gaan. Veel leden van de LWSK hebben een leeftijd waardoor ze extra kwetsbaar zijn voor Corona. Zelfs in het geval dat samenkomsten van 30 mensen of meer in het najaar misschien officieel zijn toegestaan lijkt het niet verantwoord om een dergelijk aantal van onze leden gedurende een aantal uren in een zaaltje bij elkaar te laten zitten. We hopen natuurlijk dat de epidemie snel uitdooft en dat we de leden over een paar maanden toch kunnen uitnodigen voor een paar mooie lezingen en cursussen, maar de kans daarop lijkt vooralsnog niet groot.

Het bestuur is van plan op korte termijn te vergaderen om te zien wat we de komende maanden kunnen doen.

We houden u op de hoogte en hopen dat u allen gezond blijft.

25 maart 2020:

De Corona epidemie ontregelt het openbare leven. De regering verbiedt groepsbijeenkomsten nu tot 1 juni. Het bestuur heeft daarom vandaag besloten alle groepsbijeenkomsten in de maanden april, mei en juni te schrappen. We hopen dat activiteiten na de zomervakantie weer door kunnen gaan.

We wensen u veel sterkte en een goede gezondheid.

13 maart 2020:

Dinsdag 17 maart 2020 gaat de Algemene Ledenvergadering (ALV) NIET door i.v.m. risico van het Corona-virus. We plannen een nieuwe ALV op een latere datum.

5 maart 2020:

De Daedalus studieavond “Klimaat en Broeikas” gecoördineerd door Erik Kleiss van 12 maart a.s. gaat NIET door.

19 februari 2020:

Vrijdag 28 februari t/m zondag 1 maart zijn er weer de landelijke Sterrenkijkdagen, vroeg in het jaar dus ook vroeg donker, de maan als  sikkel, Orion prominent aanwezig en Venus presenteert zich als de heldere avondster. Dit is er te zien, ijs en weder dienende:

19 februari 2020:

Henk Latour geeft donderdag 27 februari een Daedalus workshop “Melkweg Clusters”:
Sterrenstelsels zoals ons eigen melkwegstelsel en het Andromedastelsel komen zelden alleen voor. Meestal zijn ze deel van een kleine groep dat zelf weer deel uitmaakt van een veel grotere groep: een cluster. Die clusters bevatten vaak duizenden stelsels en vormen samen weer superclusters op kosmologische schaal. In deze workshop bespreken en berekenen we verschillende eigenschappen en het dynamisch gedrag van (super) cluster.

27 januari 2020:

Donderdag 30 januari 2020 geeft Nico Roos een Daedalus workshop over
“Entropie in het heelal; Per stoommachine naar de Kosmos”.
De workshop vindt plaats in zaal B104 van de Oude Sterrewacht (Kaiserzaal) en begint om 20.00u. We gaan het hebben over:

• Wat is thermodynamische entropie en wat is de relatie met informatie entropie.
• Wij zijn het levende bewijs dat de entropie in het heelal toeneemt. Wat is de oorzaak van de entropie toename in het heelal.
• Waar blijft de entropie die in het heelal ontstaat? In zwarte gaten? In de horizon van het heelal?
• En wellicht nog meer…

Allen van harte welkom!

30 december 2019:

Uw webmasters wensen u een fijne jaarwisseling toe en een gelukkig nieuwjaar. Dat 2020, net als het vorige jaar, weer een educatief succesvol jaar mag worden.
Met deze foto, gemaakt door William Anders op 24 december 1968 vanuit de capsule van Apollo 8, luiden we het nieuwe jaar in.

29 december 2019:

Martien Jacobs geeft donderdag 9 januari een workshop over de Hubble-constante. Verwacht wordt een levendige workshop en ter voorbereiding is hier de presentatie;
Hubble-constante
“Er is een flink verschil tussen de waarde van de Hubbleconstante bepaald met de klassieke methoden en die afgeleid uit de metingen van de kosmische achtergrondstraling. Kunnen we begrijpen waarom en hoe de metingen met name die van WMAP en Planck satellieten tot een nauwkeurige waarde voor de Hubbleconstante opleveren?”

4 december 2019:

Voortaan staat het nieuws van de vereniging op deze homepage. Alles over de LWSK staat in het verenigingsmenu.

29 november 2019:

Martien Jacobs heeft donderdag 28 november een workshop over bolvormige sterhopen gegeven. De presentatie is terug te vinden in het archief.

3 november 2019:

In de Daedalus-workshop van 31 oktober stelde Lambert Swaans de wis- en natuurkundige vragen van oneindigheid. Lees het terug in het archief.

14 oktober 2019:

De kosmos inspireert wetenschappers en kunstenaars al eeuwenlang. In museum Boerhaave, in de tijdelijke tentoonstelling, komt hun fascinatie voor het eerst samen. Sterrenkundig geïnspireerde kunstwerken van Wassily Kandinsky en Eugène Brands pronken naast historische topstukken zoals de Leidse Aratea en maanstenen van de Apollo-17-missie. Prof. dr. Ewine van Dishoeck is gastconservator. Tot 15 maart 2020.

27 september 2019:

Het najaarsprogramma is volop aan het draaien. Na de september-lezing heeft Ralf gisteren ook al een workshop gehouden over het vloeibaar maken van Helium. Zie Archief (workshops)

19 juni 2019:

Gisteren was de boeiende en zeer interactieve lezing van Gerard van der Steenhoven (directeur KNMI) over klimaatverandering, vandaag al beschikbaar in het archief!

12 juni 2019:

De workshop over quantummechanica van Erik Kleiss staat in het archief.

30 mei 2019:

Exact honderd jaar geleden, tijdens de zonsverduistering op 29 mei 1919, werd Einsteins Algemene Relativiteitstheorie voor de eerste keer bevestigd. En in april dit jaar werd Einsteins voorspelling opnieuw bevestigd, met de eerste foto van een zwart gat. Naar aanleiding van deze twee gebeurtenissen presenteert Rijksmuseum Boerhaave voor het eerst de gehele verzameling handgeschreven brieven en documenten van Einstein bij elkaar. Ze verbinden het verleden met het heden en tonen het genie achter de Algemene Relativiteitstheorie, en zijn bijzondere band met Leiden en Nederland.

Zie de website van het museum.

26 mei 2019:

We hebben de slides van de workshop van Max Duijsens over Subatomaire fysica, de ontdekking van elementaire deeltjes en hun wisselwerkingen in het overbekende “archief” opgenomen. Als je er op 4 april niet bij was, of als je nog wat wilt herhalen, grijp je kans.

18 mei 2019:

Afgelopen woensdag was de 6e (en laatste) keer dat de cursusgroep “Wis- en natuurkunde voor gevorderden” bijeen was. De cursus begon met de wiskunde voor differentiëren en integreren, een uitstapje naar coördinaatstelsels, dan de stellingen van Gauss en Stokes. Met dat gereedschap gingen we de Maxwell-vergelijkingen afleiden. Was je niet bij de cursus maar wil je het materiaal doornemen, neem dan contact op met Pieter of Ralf.
Ralf demonstreert dat een bewegende magneet een electrisch veld produceert.

De deelnemers en de docenten.

18 april 2019:

De Westerbork-radiotelescopen worden nu ingezet om permanent te zoeken naar snelle radioflitsen. Zie de lezing van Leon Oostrum, in het archief.

8 april 2019:

Vorige maand heeft Hans van Wolfswinkel een workshop geleid over sterevolutie, met de nadruk op de kernfysica in sterren.

De presentatie is op de bekende plaats in het archief te vinden.

29 maart 2019:

In december en januari is de cursus “Speciale Relativiteitstheorie” gegeven door Pieter Koornneef en Nico Roos. Al het lesmateriaal staat in het archief van deze website.

Verder is het workshop-materiaal over kosmologie, van Nico, ook op de website te vinden.

18 maart 2019:

Afgelopen maanden is de “beginners plus” cursus sterrenkunde weer verzorgd. In 6 avonden zijn behandeld: ons zonnestelsel, de geschiedenis van de astronomie, het waarnemen, kosmische straling, ster-evolutie en nog veel meer. Cursisten gebruikten het boek van Govert Schilling, maar kregen ook uitgebreid lesmateriaal van de 6 docenten. Al dit lesmateriaal is nu in het archief van deze website te vinden. Docenten en organisatoren heel hartelijk bedankt voor jullie inzet!

24 december 2018:

In 2019 bestaat de International Astronomical Union (IAU) 100 jaar. Wereldwijd houden universiteiten, sterrenwachten en verenigingen gelijktijdig een groot evenement voor het publiek. In Leiden doen we dat op 11, 12, 13 januari. Vanuit de LWSK zal Nico Roos een voordracht getiteld “van hier naar de big bang” houden op zaterdag. IAU-president Ewine van Dishoeck houdt op zondag een lezing. Verder komen er rondleidingen en bijdragen van studenten sterrenkunde.
Er is veel hulp nodig bij het ontvangen en rondleiden van bezoekers in de Oude Sterrewacht op alle 3 dagen. Doe mee en geef je op bij Richard, secretaris@lwsk.nl.
Het programma staat op de site van de Oude Sterrewacht.

18 december 2018:

Wolken bestaan uit gecondenseerde waterdamp. Klimaatmodellen hebben nog onzekerheid over de temperatuurstijging bij verdubbeling van CO2. Vooral doordat nog niet duidelijk is in welke mate lage wolken zullen afnemen. Pier Siebesma gaf een interessante lezing die we nog in het archief zullen opnemen.

Tijdens het napraten na de lezing gaf hij een demonstratie van wolkvorming in een fles!

8 december 2018:

De opgaven en uitwerkingen van de workshop “radiosterrenkunde” van Wim Jägers zijn hier te vinden.

2 januari 2019:

Alle plaatsen voor de cursus sterrenkunde in januari 2019 zijn ingevuld.

1 december 2018:

Op 30 november hebben leden van de WLS en de LWSK een bezoek gebracht aan ESTEC in Noordwijk. We hebben de Erasmus Highbay, de Planetary Robotics Laboratory, 3D Virtual Reality Tour van het International Space Station gezien, en daarna het Satellite Test Centre bezocht.

1 november 2018:

Vandaag heeft Sascha Zeegers, oud-bestuurslid van de LWSK, haar proefschrift met succes verdedigd en heeft ze de doctorsgraad verkregen.
De titel van het proefschrift luidt “X-Ray Spectroscopy of Interstellar Dust”. Ze heeft beloofd een lezing te geven bij de LWSK over haar onderzoek.
Sascha beantwoordt hier de vragen van de commissie, in de senaatskamer van het Academiegebouw in Leiden.

23 oktober 2018:

Je kunt de workshop van Kees Moddemeijer over lenzen en spiegels van telescopen en de lezing over spectroscopie nu terugvinden in het website-archief.

18 september 2018:

De commissie die de zeer gewaardeerde koffie, thee en drankje na afloop verzorgt, heeft dringend hulp nodig. Ben je nog niet actief in de vereniging, dan ligt hier je kans! Geef je op bij de secretaris via mailadres info@lwsk.nl.

18 september 2018:

In juni heeft Frans Hermans de afbuiging van sterlicht besproken. Hij heeft een aanvulling op de syllabus gemaakt (5 pagina’s). Enkele exemplaren van de aanvulling zijn nog op te halen bij bestuurslid Hans Tebra, neem even contact op per mail: communicatie@lwsk.nl

14 september 2018:

Voor een klein groepje belangstellenden hebben Johan van Kuilenburg en Dick Harms een workshop over meteoordetectie via radio gehouden. Wie er niet bij was en toch meer wil weten, kijkt snel in het archief van de website.

4 september 2018:

Het LWSK-programma gaat weer draaien. Spreker Peter Jenniskens vertelt over detectie van meteoren, en dat hij met een team uit Botswana een restant van 2018 LA heeft gevonden. We hebben niet de lezing in bezit, maar kunnen wel een link naar een leuke website geven waarvan Peter de redacteur is. Zie het archief.

7 augustus 2018:

Het programma 2018-2019 is per e-mail aan de leden gestuurd. We beginnen op 4 september om 19.15 uur met een “Leden Informatiebijeenkomst” en om 20.00 uur met de eerste lezing van het najaar. Het nieuwe programma staat binnenkort ook op de website.

12 juli 2018:

De lezing van Frans Hermans in juni, over de afbuiging van sterlicht, staat in het archief, bij de workshops.

26 juni 2018:

De vierde en laatste avond van workshop “de kosmische ladder” over afstandbepalingen ging over de verre melkwegstelsels: de supernova type “1a” als standaardkaars voor de lange afstanden. We kregen van Lambert nog een toegift. Onderzoek in de 90er jaren naar zeer verre 1a supernovae lijkt er op te wijzen dat het heelal versnelt uitdijt (Saul Perlmutter e.a. kregen er in 2011 de Nobelprijs voor). Het is de moeite waard Perlmutter’s lezing bij gelegenheid van de uitreiking eens te bekijken: https://www.nobelprize.org/mediaplayer/index.php?id=1725. Het is in het workshop lesmateriaal in paragraaf 35 op te zoeken (zie Archief>Workshops).

21 juni 2018:

De laatste lezing voor de zomervakantie ging over komeetwaarnemingen.

Dit is komeet C/2011 W3 (Lovejoy) die heel dicht langs de zon scheerde en ongeschonden de “weg terug” ging. In het archief staat de complete lezing van Jaap van ‘t Leven, met nog een toegift waar op de avond geen tijd meer voor was. Drie korte filmpjes zijn apart te bekijken.

19 mei 2018:

Er is veel gebeurd op deze website!

De slides van de presentatie van Koen Kuijken (de mei-lezing), het lesmateriaal van de cursus “wis- en natuurkunde voor sigma’s” en het privacy reglement zijn toegevoegd.

19 mei 2018:

Op 17 mei is het programma van Daedalus voor het seizoen 2018-2019 besproken. Maar eerst gaf de heer Aker een interessante voordracht over zijn bezoek aan 3 beroemde sterrenwachten in de Verenigde Staten. Hij bezocht Hale, Lowell en Mt. Wilson. De lezing is terug te vinden in het archief, bij “Lezingen”. Het onderwerp sluit heel goed aan bij het LWSK-thema voor het najaar: grote telescopen.

4 mei 2018:

Op de 2e avond over de kosmische ladder deden we een recap van de eerste workshop-avond en heeft Lambert de schijnbare en absolute magnitude behandeld, met de bedoeling om uit het verschil van die twee de afstand van een ster af te leiden.
Ter voorbereiding op de derde avond op 7 juni moeten de deelnemers het ESA/ESO werkboek “Oefening Cepheiden” downloaden en meenemen. Een extra vierde avond is op dinsdag 26 juni gepland.

Verder zal op 14 juni een extra Daedalus-avond plaatsvinden waar Frans Hermans de afbuiging van sterlicht zal behandelen. Er komt nog verdere informatie.

6 april 2018:

In de Daedalus-workshop van gisteravond, de “kosmische ladder”, noemde Lambert Swaans allerlei manieren om afstanden te berekenen, tot de Maan, Mars, Zon, en ook Wega. En tussendoor ook radialen, tangens, boogseconden en de “mas”. Lambert was eerst van plan de workshop over twee avonden te verdelen, maar we lassen een extra tussen-avond in, op 3 mei a.s., om huiswerk te bespreken en nog eens terug te komen op “moeilijke zaken”. De syllabus en de opgaven staan al in het “Archief” van deze website.

15 maart 2018:

Het onderwerp van de eerste lustrum editie van de Kaiser Lentelezingen in 2018 is ruimte-exploratie. De vier lezingen staan in het teken van “het begin van het ruimtevaarttijdperk”. Op 17 maart zal Arno Wielders (ESTEC, Mars One) vertellen over de plannen om de mens naar Mars te brengen. Op 24 maart sluit Angelo Vermeulen (TU Delft) af met een lezing over het vernieuwende ontwerp voor een evoluerend ruimteschip.

De kaartverkoop voor de lezingen is geopend en te vinden onder Tickets.

8 maart 2018:

De opgaven en antwoorden van de workshop staan in het archief. Een leuke puzzel is o.a. hoe lang het duurt dat een voorwerp dat in een put door het middelpunt van de aarde valt, bij de Antipoden naar boven komt? Johan van Kuilenburg zal de theorie en formules bespreken en daarna kun je aan de opgaven beginnen!

1 maart 2018:

Afgelopen dinsdag gaf Ronald Kleiss, hoogleraar theoretische natuurkunde in Nijmegen, een lezing over de “Marriage made in Hell” tussen quantummechanica en zwaartekracht. We hadden een heel grote opkomst, de Kaiserzaal zat helemaal vol. Zwaartekracht grijpt niet aan op massa maar op energie. Als de intermediaire energieen groot worden nemen de zwaartekrachts-effecten veel te snel toe! Dit is het probleem! Lees de dia’s nog eens na, in het archief.

Foto van Wilmah Bult, zie ook andere foto’s op het Twitter account.

10 februari 2018:

De Daedalus workshop ging over verschilende stelsels van hemelcoördinaten, o.a. azimuth en hoogte, uurhoek en declinatie, rechte klimming en declinat En omdat het een workshop was, kregen we van Wim Nobel een paar opgaven. Bijvoorbeeld: bereken de lokale sterrentijd te Leiden op 8 februari 2018 om 20h45 MET. Zie het archief van deze website.

18 januari 2018:

De lezing van prof. Ronald Kleiss zal op di. 27 februari 2018 gehouden worden, één week later dan wij origineel gepland hadden.
Het verzetten is gedaan om het voor de leden mogelijk te maken het 100-jarig jubileum van de Amsterdamse zustervereniging bij te wonen.

2 januari 2018:

Delio bedankt de heer Bergshoeff na afloop van zijn lezing “De zwaartekracht volgens Einstein”.

In het archief is het getoonde materiaal beschikbaar.

15 december 2017:

De Daedalusavond van 14 december was een workshop waar hard werd gewerkt. Na een korte recap door Bert Cornelissen van het Hertzsprung-Russel diagram
legde hij uit hoe je dit diagram kunt gebruiken om afstanden tot sterren te bepalen. We gingen de afstand bepalen tot M12, een bolvormige sterrenhoop in de Melkweg. We gingen eerst de B en V meten van 45 sterren op twee foto’s van M12. Met die data een stukje HR diagram ingetekend voor deze 45 sterren en door bepaling van m-M de afstand tot M12 bepaald. Uitkomst van een van de groepjes was ca 5500 parsec. Wil je het zelf ook uitzoeken: kijk op onze website in het archief bij de Beginners “plus” cursus sterrenkunde, Les 5. Dia’s 33, 113 en 114 bevatten aanwijzingen. En kijk dan naar het andere document, de opgaven. Veel succes!

10 december 2017:

Goed nieuws! Zoals u weet, verviel helaas door problemen bij Schiphol de lezing van Prof. dr. E.A. (Eric) Bergshoeff getiteld “De zwaartekracht volgens Einstein” op 21 november. Omdat deze lezing past in de cyclus over zwaartekracht, het thema van dit seizoen, is gekeken naar de eerst mogelijke datum om deze lezing alsnog te houden. Na overleg bleek dinsdag 2 januari 2018 hiervoor beschikbaar.

Wij hopen dat deze datum ook schikt voor de meeste leden.

22 november 2017:

Dan is ie toch eindelijk achter de rug, die eindeloze cursus Wiskunde voor Alfas. Maar wat was het gezellig. Iedereen was er zeer bij betrokken en deed enthousiast mee en ook praktisch iedereen bleef komen, ook al die extra woensdagen! Dat zegt wat over jullie leergierigheid maar ook over de manier waarop Pieter in alle rust en veel geduld de soms pittige stof wist uit te leggen. Dank je nogmaals, Pieter, voor je enorme inzet. De foto’s die gisteravond nog gemaakt bewijzen trouwens dat jullie het een bijzonder leuke cursus gevonden hebben. Want naast een attentie van de vereniging voor onze docent had André nog een fles wijn voor hem in petto en kwam Marjan met een heel persoonlijke bedankje waar ik ook van mee mocht profiteren. Dank voor onze Nobelprijs en het gedicht vergezeld van een leuk presentje (we zullen het heerlijk oppeuzelen). En bedankt ook Cor voor de goede begeleiding, de reservering van de zalen, het openen en sluiten, en alle correspondentie eromheen. En al was het dan wel de laatste avond van de cursus, het was niet de laatste avond Wiskunde voor Alfas want praktisch unaniem hebben jullie besloten om door te gaan als Daedalusgroep. Is de naam Wiskids (Wiskunde in de Sterrenkunde) iets voor jullie? Ralf heeft zich bereid verklaard als voortrekker op te treden en zal het initiatief nemen voor een eerste bijeenkomst medio januari.

Lambert

21 november 2017:

De lezing door prof. Bergshoeff moest helaas vervallen. Helaas lukte het de spreker niet uit het buitenland op tijd in Leiden te komen, er was een zware verstoring op Schiphol bij de luchtverkeersleiding. De lezingencomissie zal proberen zijn lezing over zwaartekracht later opnieuw in te plannen.

10 november 2017:

De Daedalus-workshop van gisteravond ging over astrobiologie en de schatting van de factoren van de Drake-vergelijking: op hoeveel plekken in de Melkweg zou er leven kunnen zijn? Lennart van Sluijs hield ons van begin tot eind goed bij de les!


De uitleg en opgaven staan op de bekende plek op deze website om nog eens na te lezen en zelf een poging te wagen op de volledige Drake vergelijking.

20 september 2017:

Misschien is het je bekend, misschien ook nog niet, maar op zaterdag 21 oktober aanstaande organiseert de KNVWS een publiekssymposium in Amsterdam. Je vindt alle details – en de manier van inschrijven – op www.knvws.nl

Het thema is zowel interessant vanuit weerkundig- als sterrenkundig perspectief en gaat over het klimaat op aardachtige planeten.

De plaats van handeling is gemakkelijk te bereiken met het openbaar vervoer (NS Science Park Amsterdam).

Voor heel veel belangstellenden gelden speciale kortingstarieven die we kunnen uitgeven dankzij de steun van vakorganisaties uit de weer- en sterrenkunde.

MIS HET NIET en schrijf jezelf natuurlijk ook in…

Ik zou het heel erg fijn vinden als de zaal goed gevuld is, bij de laatste keer dat ik als voorzitter dit evenement organiseer, aangezien mijn laatste termijn als voorzitter van de KNVWS afloopt in mei aanstaande.

Vast VEEL dank en ik hoop velen van jullie te mogen begroeten in Amsterdam.

Niek de Kort – KNVWS voorzitter

6 augustus 2017:

Het activiteitenprogramma voor najaar 2017 en voorjaar 2018 is aan de leden toegestuurd. Het programma is heel vol geworden, 9 lezingen, 10 geplande Daedalus bijeenkomsten, een nieuwe waarneemcursus, en wiskunde voor alpha’s. Zie de Agenda op deze website. De details van de lezingen staan nu ook op de site.

9 juni2017:

Ons LWSK-lid Willem van Delft verzorgde de Daedalus workshop van afgelopen donderdag. Een historisch overzicht van de grote telescopen (Herschel, Lick observatorium, Hooker, Hale) en de moderne telescopen met actieve optiek (VLT, E.ELT). Lezing en toelichting in het Daedalus-gedeelte van het archief!

17 mei 2017:

De lezing van 16 mei werd gehouden door ons LWSK-lid Barend Ording. Hij werkt bij Airbus in Leiden en heeft aan de bouw van de Nederlandse satelliet TROPOMI (TROpospheric MOnitoring Instrument) bijgedragen. Zijn lezing ging over de vraag: waarom en hoe meten we 0.0001% gas concentraties in the atmosfeer? De satelliet zal in 2017 worden gelanceerd. Zie het archief van de website voor een terugblik op zijn boeiende verhaal.

11 mei 2017:

Gisteren hadden we een Daedalus-avond waar 3 werkgroepen hun tussenresultaten toonden. Erik deed de introductie. De 2 denkersgroepen (Relativisten en Kosmodenkers) waren in de boeken gedoken, en de astrofotografebn toonden resultaten van remote camera control en o.a. gebruik van Registax. Zie het archief voor hun presentatie.
Daarna deed Lambert een terugblik, noemde ideeën voor het komende seizoen en deed een interessepeiling d.m.v. een vragenformulier. Dat formulier is aan alle leden van LWSK en WLS toegestuurd. Vul in en doe mee!

30 april 2017:

Onze “Beginners plus” Cursus Sterrenkunde is inmiddels afgelopen en was met 25 deelnemers uit WLS en LWSK vol bezet. Op de eerste cursusavond nam Johan van Kuilenburg ruim 6000 jaar Sterrenkundige geschiedenis door en liet de cursisten, net als Eratosthenes 2300 jaar eerder de omtrek van de aarde berekenen.

(Foto: Willem-Jan Trijssenaar)

Tijdens les 2 gidste Dominique Petit (Master student Sterrenkunde in Leiden en actief op de Oude Sterrewacht) iedereen langs het elektromagnetisch spectrum, van radiogolven tot gammastraling. Ze besprak de instrumenten waarmee die verschillende soorten straling waargenomen kunnen worden en welke bijzondere sterrenkundige resultaten dat oplevert. En dat Leiden dan niet de beste plek is om scherp te kunnen waarnemen mochten de cursisten zelf uitrekenen.

De derde cursusavond nam Guus Gilein ons mee naar de praktische kant van de amateursterrenkunde: wat is er allemaal, zelfs al met het blote oog, aan de hemel te zien en hoe kun je het vinden. En natuurlijk hoeveel meer er valt te ontdekken met een verrekijker of telescoop.

In de vierde les ging Max Duijsens de belangrijkste objecten in ons zonnestelsel bespreken: de Zon, 4 rotsplaneten, 4 reuzeplaneten, dan manen, dwergplaneten en kometen. Tussendoor opgaven!

Lesavond 5: Bert Cornelissen schetste in zijn les over ons melkwegstelsel met haar 100 miljard sterren het levenseinde van een witte dwerg.

In de laatste lesavond behandelde Wim Jägers de radioastronomie, evolutie van het heelal en de prangende vraag of er meer leven is in het universum. Gezamenlijk werd met de formule van Drake de kans berekend op communicatie met andere beschavingen. Met nog enkele andere tot nadenken stemmende onderwerpen leidde dat tot stevige, zelfs filosofische getinte, discussies. Een mooie afsluiting van de cursus!

Al het lesmateriaal is te vinden in het Archief onder submenu “Cursussen”.

10 april 2017:

Naor Scheinowitz sloot de ALV af met een leuk verhaal over het leven in “zero G”. Lees zijn samenvatting!

24 maart 2017:

Uit de mail “Even bijpraten XIV” van Lambert, verzonden aan de LWSK-leden:
Elfhonderd bezoekers waren er op de Open Dagen op de Sterrewacht op 4 en 5 maart. Ondanks het niet al te beste weer kwamen er toch weer veel mensen op de Sterrewacht af. Ook toen ik er zaterdagavond in de regen weer naar toe fietste liepen er nog mensen op de Binnenvestgracht ook op weg naar de Sterrewacht. Binnen stonden er nog wachtrijen voor de kijkers, en ook bij onze boekenstand werd druk over sterrenkunde gepraat. Onze boekenstand was er weer! Met Annette en Erik als medeorganisatoren en met behulp van boekhandel Kooijker uit de Breestraat konden we een aardig assortiment boeken aanbieden en met nog een zestal andere vrijwilligers hadden we ons kraam aardig bemand. Ik heb zo links en rechts geïnformeerd hoe onze vrijwilligers het vonden en men was bijzonder enthousiast. Een aantal heeft laten weten zich bij de Publiekscluster aan te sluiten, ook voor andere publieksactiviteiten.

Willem van Delft had zijn Gregoriaanse volgkijker meegenomen op de Daedalus platformavond van 16 maart en vertelde hoe hij het instrument gebouwd had. Aan de hand van foto’s maar ook met de instrument zelf nam hij ons mee door zijn bouwproject, vol interessante details. En dan zie je de inventieve geest van de zelfbouwer die naast allerlei degelijk materiaal er ook niet voor terug schrikt om ook plastic bloempotjes en kledingdraadjes te gebruiken als dat goed van pas komt. De Gregoriaanse kijker is een speciaal type kijker met een holle secundaire spiegel en is qua ontwerp zelfs ouder dan de Newtontelescoop. “Maar als je denkt dat het ontwerp achterhaald is dan heb je het mis want veel van de grote moderne telescopen zijn op hetzelfde principe gebaseerd!” zo vertelde ons Willem tot slot.

Na de pauze gaf Guus Gilein een vlotte demonstratie wat het vorig jaar vrij beschikbare gekomen programma GUIDE 9 vermag. Een DOS-programma en daarom supersnel dat onder Windows draait en met wat extra software ook onder Linux en op de Mac. Guus werkt er al jaren mee om zijn waarnemingen voor te bereiden. Het programma gebruikt talloze grote databases en heeft veel, veel opties. Guus liet daar in vlot tempo een flinke selectie van zien.

Maart is de maand van de Algemene Leden Vergadering, in het algemeen de slechtst bezochte bijeenkomst van het jaar. Geen idee waarom, of liever gezegd, ik wil het niet weten. Per slot van rekening gaat het over jezelf, je eigen vereniging en of die naar je zin blijft draaien en zich blijft ontwikkelen.
Gelukkig waren we dit jaar al met veel meer leden (30) dan anders dus het gaat de goede kant uit. En het bestuur is dan ook buitengewoon blij met jullie die gekomen zijn. Bovendien was het een zeer geanimeerde vergadering. De details lees je natuurlijk in de notulen die je op niet al te lange termijn krijgt toegestuurd. Maar een paar zaken wil ik er wel uitlichten.
In de eerste plaats het bestuur. Het bestuur onderging een forse verandering: drie vertrekkers en drie nieuwkomers. Gelukkig blijven er ook drie zitten: Richard, Hans en Ton. Ton, onze penningmeester, tekende zelfs weer bij voor een nieuwe periode!

De vertrekkers
Van Sascha Zeegers hadden we al eerder in het seizoen afscheid genomen, nu nam ook Lex Blommers afscheid. We wisten al dat Lex lang in het bestuur gezeten had en we hadden nog historische documenten die dat konden aan tonen. Maar staande vergadering bleek dat Lex langer in het bestuur gezeten heeft dan iedereen dacht. In feite is hij nog nooit een normaal lid van de vereniging geweest! Toen hij in 1976 (sic!) lid werd van de vereniging “ vroeg Niek de Kort (de huidige voorzitter van de KNVWS maar toen voorzitter van de LWSK) hem meteen in het bestuur. Lex werd penningmeester en bleef dat een aantal jaren. Lex is een goed amateur-sterrenkundige, zowel theoretisch als praktisch, en zijn kennis en inzet zijn door al die jaren heen van grote waarde geweest. Een vraagbaak in het bestuur op sterrenkundig terrein maar ook over de vereniging. En in praktische zin reikt zijn spanwijdte van het spiegels slijpen in de kelder in de beginjaren van de vereniging tot het organiseren van de amateuravonden in de laatste jaren. Lex, dank je wel. En zoals iedereen weet is Lex onderdeel van de bekende Blommers dubbelster met Ingeborg als andere component. Zie je de een dan is de ander daar zelden meer dan enkele boogseconden van verwijderd. Dus ook, dank je wel Ingeborg!
En dan houd ik er ook zelf mee op in het bestuur. Ik had me voorgenomen om het maximaal twee jaar te doen. Samen met het bestuur zijn er plannen op de rails gezet waaraan we de afgelopen jaren hard gewerkt hebben. Dankzij het feit dat velen van jullie er de schouders mee onder gezet hebben, hebben die plannen ook een behoorlijk resultaat opgeleverd. Ik sta dus met een tevreden gevoel op uit die voorzittersstoel. Dat de rest van het bestuur en de vergadering vond dat ik mocht blijven, wat nog werd onderstreept door de lovende woorden van de secretaris, deed me genoegen. Ik ben na de bitterballen met een goed gevoel, goede herinneringen en twee mooie boeken naar huis gegaan. Dank jullie wel.

De nieuwkomers
Maar gelukkig komen ook drie nieuwe leden het bestuur versterken. Naor Scheinowitz als liaison van de Sterrewacht (hij volgt Sascha op) en twee reguliere bestuursleden uit eigen kring, Erik Kleiss en Bert Teune. Zij hebben zich tijdens de vergadering kort geïntroduceerd.

De LWSK’er van 2017
Vorig jaar zijn we begonnen om een LWSK’er in de schijnwerper te zetten die zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt. Guus Gilein was toen de eerste met zijn 10.000ste waarneming.
Zo’n keuze is geen gemakkelijke, zeker niet nu de vereniging actiever wordt en er ook meer leden bij die activiteiten betrokken zijn.
De keus van het bestuur viel dit jaar op iemand die ook in de jaren ervoor al leden enthousiast maakte voor de praktische sterrenkunde maar in het afgelopen jaar een forse slinger gaf aan Platform Daedalus. De eerste cursussen die sinds lange tijd weer van start gingen waren de waarneemcursussen. Sander van der Wal heeft deze cursussen opgezet, vormgegeven en uitgevoerd. En de deelnemers waren enthousiast over de cursus en de cursusleider. Een betere reclame voor de cursus en daarmee Platform Daedalus kun je niet hebben. Daarom werd Sander de LWSK’er van het jaar en kreeg hij de trofee. Welverdiend, Sander! Dank je wel.

Plannen voor de komende jaren
Dat de betrokkenheid van de aanwezige leden bij de vereniging groot is bleek wel uit de uitgebreide gedachtewisseling onder andere over de financiering van onze uitgebreide activiteiten, de besteding van het eigen vermogen en de samenwerking op de Sterrewacht.

En dan was er toch nog een lezing. Een kleintje weliswaar, maar een hele leuke waar iedereen van genoten heeft.

Tot slot
Mijn rol als voorzitter is uitgespeeld. Ik ga als gewoon (en dus aktief) lid verder. Dat geeft weer ruimte voor andere zaken ook buiten de Sterrewacht. Maar de Oude Sterrewacht met haar telescopen, de amateursterrenkunde en de publieksvoorlichting gaan mij nauw aan het hart en daar blijf ik me met veel plezier voor inzetten samen met alle andere liefhebbers.

Tot ziens op de Sterrewacht!
Lambert Swaans

17 maart 2017:

Gisteravond hebben Guus Gilein en Willem van Delft de Daedalus-avond verzorgd. Hierbij twee foto’s van de Gregoriaanse kijker die Willem heeft gebouwd.

Met dank aan Peter Louwman voor de foto’s.

23 februari 2017:

Enkele zaken uit de mail “Even bijpraten XIII” van Lambert:

De lezing van 21 februari: geen Sterrenkunde, hè. Maar wat een boeiend verteld verhaal over het menselijk vermogen om wetenschap te bedrijven. Op zoek naar de kleinste, elementaire “bouwstenen” van ons heelal (Hé, toch sterrenkunde?) bouwen we het grootste, meest complexe instrument ooit op. Toch wel wat gewend aan grote getallen (en hele kleine) liet de beschrijving van de LHC (Large Hadron Collider) je toch nog naar adem happen: zo groot???? Om een klein voorbeeld te noemen: als de ring gekoeld wordt krimpt ie 15 m (vijftien meter!). Maar goed het blijven maar getallen. Het gaat om het onderzoek en de resultaten.
Kort gezegd komt het erop neer, zoals onze spreker Jean-Pierre de Bont beeldend vertelde, om uit de rotzooi na een botsing te reconstrueren wat er precies gebeurd is en wie of liever wat er allemaal bij betrokken was. En omdat bepaalde verschijnselen maar amper boven de ruis uitkomen haal je je statistische resultaten uit miljoenen botsingen.

Jean-Pierre de Bont is leraar op een Middelbare School in Goirle (die iedereen kent omdat Ireen Wüst erop gezeten heeft!) en doet mee in een CERN-programma voor middelbare scholen. Na zijn bezoek aan CERN wilde hij zijn collega’s toch graag iets meer over CERN vertellen. En dat werd het verhaal wat hij ook deze week bij ons met veel verve bracht.

Ben je er niet bij geweest of wil je nog wat nagenieten of nazoeken: de slides van de lezing kun je als gebruikelijk op onze website in het “archief” terugvinden.

Platform Daedalus
We hebben weer een paar mooie Workshops achter de rug. De reacties van de deelnemers puilden uit van de superlatieven.

In de Workshop Sterevolutie nam Wim Nobel ons bij de hand en liet ons, via allerlei kleine opgaven, zelf meerekenen aan eigenschappen van Sterren, waarvan je in eerste instantie niet dacht dat die zo gemakkelijk af te leiden zouden zijn. De deelnemers zouden aan het einde van de avond, bij voldoende tijd, hun eigen Hertzsprung-Russel diagram geconstrueerd kunnen hebben. Voor sommigen was de wiskunde, zeker vanwege de logaritmes, toch te moeilijk. Voor de organisatie van Platform Daedalus een leuke uitdaging om te onderzoeken of daar wat aan te doen is. Suggesties? Laat ze maar horen.

Daarnaast was er de Praktijk Workshop Waarnemen van Guus Gilein waar enkele mensen zich voor opgegeven hadden. Ze hebben lang moeten wachten op een geschikte heldere avond maar enkele weken geleden was het dan zo ver. Onder leiding van Guus en Nico (de Jong) maakten ze, ten huize “Guus”, kennis met enkele kijkers en gingen ze op zoek naar mooie objecten. Ze kwamen superlatieven te kort om te zeggen hoe schitterend het was. Ze hebben nog een avond op stapel staan voor maan en planeten.
Als je ook zo’n ervaring wilt mee maken houdt dan de aankondigingen voor het volgend seizoen in de gaten. Dan komt er weer een nieuwe kans.

Misschien heb je het al gehoord, ook op 16 maart komt is er een Platform Daedalus-avond met Willem van Delft over de bouw van zijn Gregoriaanse kijker en Guus Gilein over het waarneemprogramma “GUIDE” dat hij fantastisch vindt. Je kunt dat programma dan ook meteen van hem krijgen. Details volgen nog in een aparte aankondiging.

18 februari 2017:

Ruim 25 deelnemers aan de Daedalus-workshop van 9 februari. Onderwerp was astrofysica, geleid door Wim Nobel. De opdrachten met antwoorden staan in het archief van deze website.

2 februari 2017:

Enkele zaken uit de mail “Even bijpraten XII” van Lambert:

Voor de lezing van 17 januari bleven we deze keer dicht bij huis, zowel wat spreker betreft als onderwerp. Prof. Dirk van Delft, directeur van het Boerhaave museum, zag tijdens de verbouwing van het museum kans om ons deelgenoot te maken van de tweede gouden eeuw van de natuur- en sterrenkunde in Leiden. De slides kun je elders op de website terugvinden.

Zijn lezing was de tweede in een kleine rode draad die door de lezingen van dit seizoen geweven is: De Leidse Sterrenkunde en haar omgeving. In september openden we het seizoen met Prof. Röttgering die vertelde over de huidige Sterrewacht. Dr. Baneke laat ons later in het seizoen kennis maken met de ontwikkeling van de Sterrenkunde in Nederland en Prof. Van Delft ging nu dieper in op de natuurwetenschappelijke omgeving van de Sterrewacht en speciaal de Leidse Natuurkunde.

Hij nam ons mee naar het begin van de twintigste eeuw waar de komst van de HBS en de Wet op het Hoger Onderwijs een keur aan exacte wetenschappers opleverde. Regelmatig werd dan ook een Nobelprijs in de wacht gesleept. Ook de Leidse Sterrewacht maakte na Kaiser een nieuwe bloeiperiode door onder de Sitter. Na de pauze zoomde de spreker in op het werk van Kamerlingh Onnes en de Sitter en natuurlijk kwam ook het bezoek van Einstein aan Leiden en de relatie met de Sitter ter sprake.

Mentor in de LWSK
Voor nieuwe leden is het soms lastig om op eigen kracht snel vertrouwd te raken met de verenigingen haar leden. Daarom hebben we het Mentorschap geïntroduceerd. De mentor krijgt een nieuw lid onder zijn of haar hoede en helpt het nieuwe lid op weg met het leren kennen van de vereniging door uitleg te geven, vragen te beantwoorden en kennis te laten maken met andere leden en zeker die nauw betrokken zijn bij de activiteiten van de vereniging. Een aantal leden heeft zich al als mentor aangemeld.

Nieuwe bestuursleden
We hebben weer een vertegenwoordiger van de Sterrewacht in het bestuur. Naor Scheinowitz volgt Sascha Zeegers op. Verder hebben twee leden aangeboden om in het bestuur zitting te nemen.

Publieksactiviteiten – Open Dagen – Boekenstand

Bij de komende landelijke sterrenkijkdagen zijn we gelukkig weer actief met een boekenstand. Erik Kleis en Anette Eggen willen met mij de organisatie op zich nemen. Verder hebben zich ook al enkele leden aangemeld om een of meer dagdelen de boekenstand te bemensen, maar er is behoefte aan meer. Dus als je je op 4 of 5 maart voor een middag en/of avond vrij kunt maken dan ben je van harte welkom.

Beginners “plus” cursus
De beginners+cursus die op 22 maart start is inmiddels volgeboekt. We hebben zes docenten gevonden, voor iedere avond een. Die zes docenten vormen een mooie illustratie van de intenties van Platform Daedalus: Het zijn 3 docenten van de LWSK, 2 van de WLS, 1 van het Studentendispuut Kaiser en 1 oud-Sterrewachter.

Workshop Moderne Telescopen
Let op: er is een Workshop bijgekomen. Op 8 juni gaat er (geestelijk) gewerkt worden aan moderne telescopen. Willem van Delft leidt ons en laat ons meedenken en meerekenen.

Doeners en Denkers
De kosmodenkers en astrofotografen draaien inmiddels lekker. A.s. maandag steken de relativisten voor het eerst de koppen bij elkaar. Succes!

30 januari 2017:

De LWSK nodigt alle leden van LWSK, WLS en Kaiser, en kader en oudere jeugd van de JWG van harte uit om met de Daedalus workshop van donderdag 9 februari mee te doen: Sterevolutie door Wim Nobel. Zie hier meer informatie.

11 december 2016:

Het voorjaarsprogramma is aan de leden toegestuurd. Het staat nu ook op de website.

9 december 2016:

Door Max Duijsens is de 2e Daedalus workshop gehouden. Na de eerste workshop van Frans Hermans over Einstein in november, ging Max met een groepje deelnemers rekenen aan de exoplaneten. De theorie en opgaven staan in het “Archief”. Er is ook een verslag van de avond gemaakt, dat is te vinden op de WLS website (maar via een link in het archief ook te vinden).

30 november 2016:

Data van lezingen en Daedalus voor 2017 zijn vastgesteld. Zie de “agenda” van de website. Rond 10 december sturen we de convocatie met het voorjaarsprogramma en het verzoek om de contributie voor 2017 te betalen weer per briefpost naar uw huisadres.

26 november 2016:

Uit de mail “Even bijpraten X” van Lambert over de recent gehouden lezing van Prof. Nelemans:

De voordracht van Professor Gijs Nelemans was een topper zowel wat onderwerp betreft als het aantal toehoorders (die ook toekeken natuurlijk). We waren met zijn tweeënvijftigen. Een van jullie schreef me: “De lezing gisteravond vond ik perfect. Zelden zo duidelijk horen uitleggen wat zwaartekrachtgolven nu precies zijn. Dit was voor mij de beste lezing van de afgelopen jaren! Het enige wat jammer was, was dat de spreker nog veel meer had kunnen vertellen, maar daar door tijdgebrek niet aan toekwam”.

Een goede reden om Professor Nelemans over een paar jaar nog eens uit te nodigen want zoals hij zelf zei: “We hebben er een compleet nieuw frequentiespectrum bij en met nieuwe waarneemtechnieken kunnen we nog veel meer te weten komen over zwarte gaten.”

Voor de pauze legde hij uit wat zwaartekrachtgolven zijn en waarom het honderd jaar moest duren voor ze konden worden gedetecteerd. Na de pauze nam hij ons mee naar de sterrenkundige conclusies die uit de waarnemingen konden worden getrokken en wat de toekomst ons kan brengen met nog preciezere instrumenten. Er zijn zelfs Nederlandse plannen voor een instrument in de ondergrond van Zuid-Limburg, kosten ongeveer één miljard euro. Voor al degenen die de avond niet konden bijwonen: zij kunnen nog een graantje meepikken op deze website (zie het Archief).

15 november 2016:

(Foto Wilma Bult, gepubliceerd op ons Twitter account)

Prof Gijs Nelemans bij de afbeelding van de eerste waarneming van zwaartekrachtsgolven op 14 september 2015 in de 2 USA stations Hanford en Livingston. Vermoeden dat deze golven ontstonden door de botsing van 2 zwarte gaten, van 29 resp. 36 zonsmassa’s op 1,3 miljard lichtjaar afstand. Tot vorig jaar hadden we nog geen vermoeden dat er dubbele zwarte gaten bestonden!

27 oktober 2016:

Uit “even bijpraten IX” van onze voorzitter Lambert:
Het afscheid van Sascha Zeegers

Afgelopen dinsdag na de lezing hebben we afscheid genomen van Sascha Zeegers als bestuurslid van de LWSK. Dat is natuurlijk jammer maar de reden is heel positief: Sascha gaat binnenkort promoveren en heeft daar al haar tijd voor nodig.

Als liaison met de Sterrewacht is zij voor ons van onschatbare waarde geweest: bij het weer thuis raken op de Sterrewacht na de restauratie (toegang, zaalreservering, BHV en nog vele andere grote en kleine zaken) en met het contact met de faculteit waaronder het vinden van enthousiaste sprekers voor onze lezingenavonden. Ze is jarenlang actief geweest bij de organisatie van publieksevenementen op de Sterrewacht en stimuleerde de samenwerking tussen de verenigingen.
Anna Geburtig, onze oud-voorzitter, sprak nog een speciaal dankwoord en had persoonlijk wat Delftse chocolade voor haar meegenomen. Ik mocht haar namens de vereniging een mooie bos bloemen en een foto op aluminium van de gerestaureerde Sterrewacht overhandigen. Het afscheid als bestuurslid is natuurlijk nog geen afscheid van Sascha zelf. Eenmaal gepromoveerd zal ze bij ons zeker over haar onderzoek komen vertellen. Dank je wel, Sascha.

De lezing van 25 oktober

De lezing die aan het afscheid van Sascha vooraf ging werd gegeven door Wil Tirion, Nederlands bekendste, en naar we nu ook weten, ’s werelds enige hemelkaartenmaker van niveau. Voor een zeer geïnteresseerd gehoor van bijna vijftig mensen schetste hij voor de pauze een beeld van de ontwikkeling van de uranografie (hemelcartografie). Kaarten waarbij het vaak meer om de mooie afbeeldingen van sterrenbeelden ging dan de precieze plek van de sterren, ontwikkelden zich in de loop der tijd tot zeer accurate weergaven van de sterrenhemel.

Na de pauze vertelde hij over zijn eigen leven als hemelcartograaf. Begonnen als jongetje die kijkend naar de sterrenhemel zo goed mogelijk de sterrenbeelden natekende, groeide hij uit tot professioneel hemelcartograaf, waarbij zijn beroep als lithograaf hem goed van pas kwam.
Het met de hand tekenen van een hemelatlas met meer dan 300.000 objecten was monnikenwerk. De komst van de computer en speciale software (Adobe Illustrator, een op vectoren gebaseerd tekenprogramma) vergde een forse omschakeling maar maakte wel een eind aan het monnikenwerk. Hij kon zich nu concentreren op het ontwerp van duidelijke en wonderschone atlassen en kaarten. Dat zijn werk over de hele wereld wordt gewaardeerd blijkt wel uit de vele, vele publicaties waarin kaarten (en inmiddels ook boeken) van zijn hand zijn verschenen.

Zijn verhaal is te vinden op deze website (zie het Archief)

15 oktober 2016:

Afgelopen donderdag was de eerste bijeenkomst van ons nieuwe initiatief, platform “Daedalus”. Lees hier over de cursussen en workshops die de komende maanden gaan starten.

9 oktober 2016:

De website is aangepast. Het platform “Daedalus” opgenomen en veel meer informatie over de vereniging.

25 september 2016:

Wijziging in het programma van sprekers. De heer De Vet moet zijn lezing uitstellen. In zijn plaats is op 25 oktober de heer Tirion bereid gevonden een presentatie te houden over uranografie, de cartografie van de sterrenhemel.

15 september 2016:

Vanavond heeft Prof. Huub Röttgering, directeur van het Instituut Sterrenkunde van de Universiteit Leiden, de eerste lezing van het najaar gegeven. Voor de pauze gaf hij een overzicht van onderzoek, staf en onderwijs. Na de pauze ging het over radiosterrenkunde en de fraaie resultaten die met LOFAR zijn behaald.

Achter de spreker is te zien dat een opname in zichtbaar licht en een opname met radiotelescoop van NGC 5128 (Centaurus A) over elkaar zijn gelegd. Zie het archief voor de beelden bij deze lezing.

27 juli 2016:

Van de programmacommissie hebben we de korte samenvattingen van lezingen van het najaar gekregen en onder “Lezingen” kunt u ze vinden op de website.

26 mei 2016:

Uit Lambert’s mail “Even bijpraten VII”, verstuurd aan alle leden:

Toch een unieke gebeurtenis afgelopen dinsdag: Professor Kees de Jager, de nestor van de Nederlandse sterrenkunde, schetst voor meer dan honderd (!!) toehoorders de levensloop van de zon. Omdat we op veel leden rekenden en we in de Oude Sterrewacht niet de beschikking hadden over de Kaiserzaal zijn we uitgeweken naar het Kamerlingh Onnes lab. Ook voor het bestuur een nieuwe ervaring, die naar mijn mening positief verlopen is. De Lorentz-zaal is gelukkig een zaal met karakter die prima past bij de sfeer van de lezing.
De zon is het onderzoeksgebied geweest van het Sterrenkundig Instituut in Utrecht waar professor De Jager ook jarenlang directeur van is geweest. Maar velen van ons kennen hem ook als grote popularisator. In Sonneborgh hield hij iedere week wel een lezing en ook in Zenit kun je nu nog steeds (sla het laatste nummer maar open) artikelen van zijn hand vinden.

En wat een eer is het dan om hem bij de LWSK te mogen ontvangen en hem zijn verhaal over onze zon te horen vertellen. En dan te bedenken dat hij al vijfennegentig is …

De inhoud van de lezing vind je gewoontegetrouw op onze website, in het archief.

19 mei 2016:

Volgt u ons ook al op Twitter? Heel frequent geven we een samenvatting van nieuwtjes over sterrenkunde en ruimtevaart! Klik op het Twitter logo hiernaast.

20 april 2016:

Gisteren hadden we de 3e lezing van het seizoen. Lambert startte met een aantal mededelingen. Het lezingenprogramma van het najaar is rond, o.a. gravitatiegolven komen aan bod. Verder het platform “Daedalus” waarin leden van LWSK en WLS welkom zijn om te participeren in het Denken, Doen en Leren van sterrenkunde, vervolg op de lancering op de laatste amateuravond (8 maart). Lees hier meer. Lambert stelde een vraag aan de leden: nu we het verslag van de ALV van 22 maart al direct hebben rondgestuurd en een aantal van u niet op die vergadering was, wat vond u ervan toen u het las? Enkele leden gaven een reactie.

Vervolgens gaf Gilles Otten zijn aangekondigde presentatie over coronografie. Een boeiend verhaal over de moeite die het kost om exoplaneten waar te nemen die klein zijn en vrij dicht rond sterren bewegen. Met vloeibare kristaltechniek is een plaat gemaakt die licht een faseverschil geeft en daardoor het sterlicht kan uitdoven. Dan kun je de kleine planeetjes hopelijk wel ontdekken. Waarnemingen hiermee zijn pas recent gestart, het is hoopvol!

Tegen het eind van de lezing kwam de bewaking: we moesten de zaal verlaten en konden in de koffieruimte het laatste kwartier volgen vanaf de laptop van Gilles.

Daarna was er een drankje om nog even met elkaar na te praten. De lezing is beschikbaar in het archief van de website.

10 maart 2016:

De amateuravond van 8 maart bestond uit een groot aantal bijdragen.

Sterren, planeten, bellenblazen en soldeerbouten: Een kleinkind bracht Frans Hermans ertoe een model op schaal te maken van ons zonnestelsel en dat dan tot op de honderdste millimeter nauwkeurig. We leerden daarbij hoe je tinsoldeer van je bout af moet slingeren om minuscuul kleine kogeltjes te fabriceren Vervolgens trokken de zon en haar eerste drie planeten keurig aangelijnd door de zaal. Goede ogen vereist: wat zijn die planeten klein!

In de toegift vertelde Frans nog iets over het ijs dat Rosetta gevonden heeft op die komeet met die moeilijke Russische naam en dat dat ijs uit zwaarder water (D2O) bestond dan het water op aarde.

Het Platform

In het tweede deel van de avond hebben Lex en Lambert een voorzet gedaan om de amateuractiviteiten in de LWSK in een breder kader te plaatsen en zo meer leden met elkaar sterrenkunde te laten bedrijven. Wat je allemaal als amateur op sterrenkundig gebied in het veld of thuis in je luie stoel kunt doen is verbazingwekkend veel.
Guus Gilein, Johan van Kuilenburg, Sander van der Wal en Wim Nobel lieten in kort bestek enkele voorbeelden zien als demonstratie.

Onder de werktitel “Het Platform” willen we leden gaan helpen elkaar te vinden op basis van gelijke interesses, met het aanbieden van expertise en bieden we in ieder geval een podium om resultaten te bespreken of te presenteren. Voor de details zie het bekende “Archief” en dan bij het gedeelte “Amateuravond” van deze website.

Een aantal leden hebben zich al aangemeld bij het Platform via het formulier wat na afloop ingevuld kon worden. Maar leden kunnen zich altijd nog per mail opgeven!

18 februari 2016:

De lezingencluster is nu op volle sterkte!

Delio Bearzatto en Kees van der Perk vormen samen met Sascha Zeegers en Lambert Swaans de lezingencluster. Zij gaan er voor zorgen dat jullie ook in de komende seizoenen een gevarieerd lezingenprogramma voorgeschoteld krijgen.

Je mist misschien hun foto, maar geen nood, zij dragen een badge. Schiet ze eens aan, laat eens weten welke onderwerpen jij interessant vindt of probeer ze eens uit te horen over de plannen die zij hebben

17 februari 2016:

Het was gezellig druk afgelopen dinsdagavond. In ronde cijfers: we waren met zijn vijftigen waarvan pakweg tien gasten. Van die tien is er ter plekke een lid geworden.

Startend met het voorkomen van water op aarde, op andere planeten en kometen in ons eigen zonnestelsel bleef professor Harm Habing in eerste instantie nog dicht bij huis, maar al snel nam hij ons verder mee het heelal in om te laten zien dat water zelfs voorkomt bij sterren. Wel hele koele!
En al overleeft water het niet in de lege ruimte, in donkere gas- en stofwolken gedijt het des te beter, samen met andere, zelfs meer complexe, moleculen. Uiteindelijk zijn het die wolken waaruit zonnestelsels worden geboren, wat vervolgens weer verklaard waarom er ook water is in ons zonnestelsel, op aarde, de andere planeten en hun manen en kometen. Zo sloot hij keurig de “kringloop” van het water in het heelal.

Het was met vlagen een pittige lezing waarin mooie foto’s afgewisseld werden met grafieken van absorptielijnen die wezen op het voorkomen van ijs en water. Voor sommigen gesneden koek, voor anderen was het soms op de tenen lopen en er mogelijk dan nog net niet bij kunnen.

Dat is geen ramp, we zijn een gemêleerd gezelschap van amateursterrenkundigen met meer of minder basiskennis en met onze lezingen proberen we iedereen een beetje aan zijn trekken te laten komen. Dat betekent dat we het niveau van de lezing ook wat laten variëren. Voor elk wat wils, zogezegd. En dan kan het geen kwaad om af en toe eens op je tenen te moeten lopen. Mogelijk een stimulans om je thuis, alleen of met anderen, nog eens in het onderwerp te verdiepen.

29 januari 2016:

Op dinsdag 19 januari hadden we dr. Willem Jan van de Berg op bezoek van het IMAU (Instituut voor Marien en Atmosferisch onderzoek Utrecht) die enthousiast vertelde over zijn deelname aan de multidisciplinaire Nederlandse expeditie naar Spitsbergen. Hij heeft daar samen met twee collega-wetenchappers, Stefan Ligtenberg en Peter Kuipers Munnike, een weerstation op een gletscher geplaatst om de effecten van de klimaatverandering op gletschers te meten. Hij liet de eerste meetresultaten zien en legde uit hoe gletschers reageren op klimaatverandering. De expeditie was een genoegen om mee te maken en het smelten van de gletschers op Spitsbergen is voor de wereld en Nederland in het bijzonder best nog te verdragen (20 cm zeespiegelstijging).
Dramatischer kunnen de gevolgen zijn, zo legde hij uit, als het ijs op Groenland en zeker Antarctica smelt: de zeespiegel rijst dan respectievelijk ruim zeven meter en bijna zestig meter. “Maastricht aan Zee” zo vatte de spreker de consequenties kort maar beeldend samen. Voor een deel van Antarctica, waar het ijs op zee drijft of op de zeebodem ligt, is het smeltproces al niet meer te stoppen.

Zowel het boeiende betoog als de consequenties voor onszelf leverden veel vragen op en een levendige discussie, die bij de borrel werd voortgezet omdat ook onze spreker nog even bleef napraten.

Onze voorzitter Lambert informeerde ons verder na afloop van de lezing over de wens om naambadges te gaan gebruiken, over de resultaten van de enqête en het grote aanbod van leden om te helpen bij de ondersteunende activiteiten. Voor de koffie, thee en het drankje achteraf is er veel hulp aangeboden. Verder zijn we sinds een paar weken ook actief geworden op Twitter en Facebook. Wilt u ons volgen op de social media, klik dan even op de Facebook en Twitter logo’s op deze website.

(de volledige tekst van Lambert met resultaat van de enquête is per mail naar alle leden gestuurd).

16 december 2015:

Lambert gaat ons na afloop van iedere lezing even bijpraten. Hier een stukje uit zijn eerste bericht (mail is verzonden naar de leden).

De LWSK bijeenkomst gisteravond was een bijzondere. Niet alleen vanwege de enthousiaste voordracht van Marianne Heida, een jonge wetenschapper die gloedvol vertelde over haar promotie-onderzoek. Weer eens blijkt Sterrenkunde een sprookjesachtig mooie wetenschap te zijn: Zwarte gaten die verraden worden door rode reuzen! De wetenschappelijke ontrafeling vindt u terug op deze website in het Archief.

De avond was vooral bijzonder vanwege het “afscheid” van Anna. We hebben haar bedankt voor haar jarenlange inzet voor onze vereniging. In 1997 lid geworden van de vereniging kwam ze al in 2000 het bestuur versterken. In 2008 volgde ze Piet Bastiaansen op. In 2015 trad ze af maar bleef wel in het bestuur verantwoordelijk voor het lezingenprogramma. Een aanstaande verhuizing heeft Anna doen besluiten hier een punt achter te zetten.

Dat zijn de droge jaartallen. Waar het echt om gaat is natuurlijk Anna zelf: zeer betrokken bij de vereniging en vooral de mensen. Vrolijk, altijd positief en enthousiast, een bindende persoonlijkheid ook binnen het bestuur. Motiverend en onweerstaanbaar.

Maar ze was ook onweerstaanbaar voor kandidaat sprekers. Bijna 8 jaar lang heeft zij het lezingenprogramma bepaald en sprekers gezocht buiten de platgetreden paden. Als een ware scout bezocht ze bijeenkomsten en lezingen in den lande en wist vaak ter plekke dan sprekers te strikken.

En ook al heeft ze gisteravond (was u erbij?) met haar eigen persoonlijke stijl en ontwapenende charme haar laatste spreker geïntroduceerd en bedankt, ook in het voorjaar van 2016 teren we nog op haar oogst aan sprekers.

Om onze dank te onderstrepen hebben we Anna twee cadeaus aangeboden: het boek van David Baneke over de opkomst en bloei van de Nederlandse Sterrenkunde (een aanrader) en een foto van de Sterrewacht op geborsteld aluminium om nog contact te kunnen houden met haar roots.

Dank je wel, Anna.

18 november 2015:

De lezingavond van gisteren werd geopend door onze nieuwe voorzitter, Lambert Swaans, die daar aankondigde dat ons bestuurslid (en ex-voorzitter) Anna Geburtig, in december uit het bestuur zal terugtreden. Anna zal ons nog helpen bij het samenstellen van het lezingenprogramma voor het komende voorjaar. Vervolgens hield de heer Dorrestijn een lezing vol gedachtenexperimenten over de relativiteitstheorie van Einstein, waarbij hij het zoveel mogelijk vertaalde naar analogiën met de alledaagse situatie van treinen en bootjes. Toch bleef het lastige materie en kreeg hij veel vragen van het publiek.

Na de lezing presenteerde onze voorzitter de plannen om de vereniging actiever (bruisender) te maken. We gaan werkgroepen (clusters) vormen rondom o.a. excursies, boekenstand, communicatie, faciliteiten. De presentatie en het uitgedeelde “boekje” treft u hier (klikken!) aan.

We sloten de avond af met een drankje in de Meridiaanzaal.